مرجع ضمیر

سکوت

سکوت

داره خودمونی میشه

تعداد پستها : 12
فعاليت : 2888
تاريخ التسجيل : 2010-11-21

با سلام و خسته نباشید خدمت دوستان گرامی
ایا مرجع ضمیر می تواند بعد از ضمیر بیاید؟اگر نه دلیل را ذکر کنید و اگر بله توضیح دهید که ایا در همه جا این امکان وجود دارد یا خیر؟
متشکرم

بغیازی

بغیازی

گروه مدیریت انجمن

تعداد پستها : 1100
فعاليت : 4481
تاريخ التسجيل : 2010-10-27

با سلام و تشکر از سکوت ارجمند بهخاطر طرح این موضوع ؛
بله گاهی ضمیر بر مرجع خود مقدم میشود،

همانطور که می دانیم
ضمائر متکلم و مخاطب چون با مشاهدهتفسیر می شوندنیازی به مرجع ندارند ولی ضمائر غائب چون خالی از مشاهده هستنداحتیاج به مفسر دارند ؛و اصل این است که مرجع ضمیر مقدم بر خود ضمیر بیاید ولی درموارد ذیل مرجع ضمیربا تأخیر می آید :
1-اینکهضمیری برمعمول فعل یا شبه فعلی درآید که آن معمول مؤخر است( چه اسنادی باشد چهاضافی)و مکمل معمول فعل است مانند:ضرب غلامه زید وغلامه ضرب زید
2-ضمیر مرفوعبه نعم یا بئس باشد :نحو نعم رجلا زيد
فالضمير فى نعم يرجع الى رجلا فانالمتكلم فى مثل ذلك يتصور المفسر اى مرجع الضمير و يقصده ثم ياتى بالضمير و يرجعهاليه عند نفسه ثم ياتى بالمفسر و يصرح به و فى ذلك توضيح بعد الابهام و هو يفيدالتفخيم و يكون الكلام معه اوقع فى نفس المخاطب فتسميه مرجع الضمير فى مثل ذلكبالمتقدم حكما اما لان التاخر لافادته هذه الفائده فى حكم التقدم و اما لان ماتصوره المتكلم و ارجع الضمير اليه فى حكم المذكور المتقدم و هذا النوع من التقدمفى موارد منها باب نعم و بئس كما مر
3-ضمیر مرفوعبه اولین فعل از دو فعل متنازع باشد مانند: جَفَوْني، ولم أَجفُ الأَخِلاَّءَ، إِنَّني * لِغَيْرِ جَميلٍ مِنْ خَلِيلَي مُهْمِلُ*
مرجع ضمیر واو در اینجا "الأخلاء " است که مؤخر آمده
4- اینکهضمیر مجرور به رب باشد مانند : ربه عطیاً أنقذت من عطیه
5- مفسر بدلاز ضمیر واقع شود :اللهم صل علیه الرؤوف الرحیم.
6- اینکهخبرش مفسر باشد. مثل : « ان هي الا حیاتنا» [الانعام/29]

7-ضمیر الشان، که مفسرش جمله ی ما بعدش است، مانند: قل هوالله احد قال ابوحیان: شأن چیزغائبی که در صدر جمله خبریه می آید دلالت کننده است بر استعظام سخن متکلم. بصریون به این ضمیرشأن اگر مذکر باشد حدیث می گویند اگر مونث باشد ضمیر قصه می گویند .

درضمن در همین انجمن سایت آموزش آنلاین صرف و نحو معرفی شده(برای صرف میتونید از لینک زیر استفاده کنید:
http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=30616&BookID=13777
برای نحو هم میتونید از این استفاده کنید:
http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=30616&BookID=13780
)
که ذیلاًبحث مربوط به این موضوع تقدیم می گردد:

تتمه فى بيان مرجع الضمير لا بد فى المضير الغائب ان يرجع الى ما تقدم لفظا او تقديرا او معنى او حكما الاول نحو ضرب زيد غلامه و من ذلكاعدلوا هو اقرب للتقوى8 المائده فان مرجع الضمير هنا تقدم ذكره ضمنا لا صراحه و هو العدل الذى يتضمنه اعدلوا و الثانى نحو ضرب غلامه زيد فان ضمير غلامه يرجع الى زيد و زيد لكونه فاعلا فى تقدير التقدم على المفعول لتقدم رتبته عليه و الثالث هو ان يسبق الضمير شى‏ء معنوى يدل على ما يرجع اليه هذا الضمير كان تتجه الى الشرق صباحا فتقول اشرقت او تتجه الى الغرب آخر النهار فتقول غربت و من ذلك قوله تعالىانا انزلناه فى ليله القدر1 القدر و قوله تعالىحتى توارت بالحجاب32 ص و نحو ذلك
و الرابع هو ان يرجع الضمير الى متاخر لفظا و رتبه لنكته نحو نعم رجلا زيد فالضمير فى نعم يرجع الى رجلا فان المتكلم فى مثل ذلك يتصور المفسر اى مرجع الضمير و يقصده ثم ياتى بالضمير و يرجعه اليه عند نفسه ثم ياتى بالمفسر و يصرح به و فى ذلك توضيح بعد الابهام و هو يفيد التفخيم و يكون الكلام معه اوقع فى نفس المخاطب فتسميه مرجع الضمير فى مثل ذلك بالمتقدم حكما اما لان التاخر لافادته هذه الفائده فى حكم التقدم و اما لان ما تصوره المتكلم و ارجع الضمير اليه فى حكم المذكور المتقدم و هذا النوع من التقدم فى موارد منها باب نعم و بئس كما مر و منها المجرور برب نحو به رجلا و ربه صديقا و منها ضمير الشان و القصه نحوقل هو الله احد وانها لا تعمى الابصار و لكن تعمى القلوب التى فى الصدور 46 الحج‏.........
تحیــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــاتــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــي

سکوت

سکوت

داره خودمونی میشه

تعداد پستها : 12
فعاليت : 2888
تاريخ التسجيل : 2010-11-21

شکرا من اجوبة الکاملة یا بغیازی الکرام.شکرا جزیلا Laughing

بغیازی

بغیازی

گروه مدیریت انجمن

تعداد پستها : 1100
فعاليت : 4481
تاريخ التسجيل : 2010-10-27

وعلیک الســــــــــــــــــــــــــــــــلام یاسکــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــوت
لاشکــــــــــــــــــــــــــــــــــــــر علــــــــــــــــــــــــــــــــــی الواجــــــــــــــــــــــــــــــب
دمتم سالمین غانمین :study:

مرجع ضمیر

1 مرجع ضمیر في الثلاثاء 23 نوفمبر - 3:42

سکوت

2 رد: مرجع ضمیر في الثلاثاء 23 نوفمبر - 9:38

بغیازی

3 رد: مرجع ضمیر في الأربعاء 24 نوفمبر - 5:19

سکوت

4 رد: مرجع ضمیر في الأربعاء 24 نوفمبر - 5:54

بغیازی